انواع مردم؛

_ یک نوع مردم داریم که از آن‌ها به نام ملت ایران هم در ممالک خارجه یاد می‌شود، این‌ها همیشه در صحنه‌اند. این نوع ملت که تعدادشان معمولن مشخص نیست، یک حرف‌هایی از جانب‌شان زده می‌شود که در بسیاری موارد مشاهده شده، حتا روح‌شان هم از آن خبر ندارد. برای مثال حسن در حال شخم زدن زمینش بوده یا آقا رضا در قهوه خانه داشته قلیانش را می‌کشیده که رئیس جمهور گفته مردم ایران انرژی هسته‌ای را حق مسلم خود می‌دانند.

_ یک نوع مردم داریم که به درد متأسف بودن قشر فرهیخته جامعه می‌خورند فقط. مشاهده شده کاربری دیگری ندارند.

_ یک نوع مردم دیگر داریم که یک نوع دیگر از قشر فرهیخته که خود در انواع گوی سبقت از مردم ربوده‌اند و البته خود نوع پیش‌رفته مردم هستند، باید تحلیل‌شان کنند که چرا؟ یا ای بابا پس چرا؟

یک نوع مردم داریم که دیده نمی‌شوند، اما نشان داده می‌شوند. این نوع مردم می‌آیند مثلن در مراسم تشییع خواننده‌ای آهنگ جاده یک طرفه را می‌خوانند. بعد در صدا و سیما وقتی از دلبستگی آن مرحوم به نوحه‌خوانی صحبت می‌شود، در بک گراند تصویر مشاهده می‌شوند. این قشر البته آدم حساب نمی‌شوند، اما خب مردم‌اند. از این قشر به عنوان این که هر جور صدا و سیما حال کرد یا هر موقع حال کرد هم یاد می‌شود.

_ یک قشر مردم داریم که مردم نیستند، فتنه‌گرند. به زعم آقای جنتی نسل این مردم در ٩ دی منقرض شد، سه نفرشان مانده در حصر که پس چرا این ددددمنشانه‌ها را اعدام نمی‌کنند؟

_ یک نوع مردم داریم نه دیده می‌شوند، نه نوشته می‌شوند. اینها خارج از کشورند که دسته جمعی تلاش می‌کنند یک نفر که قاضی صلواتی حکم اعدامش را صادر کرده، اعدام شود. این‌ها که کلن مردم نیستند، همه زیر پرچم اسرائیل هستند. از آن‌ها به عنوان عناصر بیگانه هم یاد می‌شود. مشاهده شده که قشری از اینان مرحله‌ی مردم را رد کرده و در لول (همان مرحله) بعدی خود فرهیخته شده‌اند.

_ یک نوع مردم داریم که «حق‌شان است». کلن هر کاری حکومت بکند، زلزله بیایید، سیل ببرتشان. در جمیع جهات حق‌شان است.
_ یک نوع مردم داریم که در مجموع همان قشر فرهیخته هستند. اینان هر کدام یک عده مرید و مخاطب دارند که خود از انواع مردم هستند (کلن در این طبقه تعاریف شیر تو شیر است).  لازم به توضیح است که در خانه‌های قشر فرهیخته همیشه مشکل دارد.  معمولا مردم برای این قشر فرهیخته که همان‌طور که گفته شد خود مردم هستند کامنت می‌گذارند که برو درت رو بزار.
_ یک نوع مردم داریم که هنوز مشخص نیست کیستند یا کجای‌اند. این دسته یک سری نماینده در مجلس دارند. نمایندگان این مردم به طور معمول در مجلسِ مردم قوانین علیه دیگر مردم تصویب می‌کنند. گفته شده است که این نوع مردم فقط یک نفر است که اسمشو نبر.

_یک نوع مردم هم داریم که نه دیده می‌شوند، نه خوانده می‌شوند، نه پخش می‌شوند، نه استفاده می‌شوند،  کلن کاربری ندارند. این‌ها زیر خط فقرند. در بسیاری موارد سرطان دارند که ماهیانه چهار میلیون تومان باید خرجش کنند  که خب نمی‌توانند و ولش می‌کنند. به قول معروف چه کاری هست. این دسته از مردم گیاه‌خوار هم هستند.  گوشت و مرغ نمی‌خورند گران است. بچه‌هاشان جزو کودکان کار است. زنان‌شان مورد خشونت خانگی است. این دسته کلن به دسته‌های دیگر در جهت تشکیل انجمن‌ها و گروه‌ها کمک می‌کند. مشاهده شده در انتخابات‌ها گاهی گریزی به آن‌ها زده می‌شود، برای همین است که از وجود این دسته خبر داریم. وگرنه در بقیه مناسبات سیاسی و اجتماهی و تحلیلی و فنی و غیره و این‌هایِ دسته‌های دیگر جایی ندارند.

مدیار

روزنامه شرق روز گذشته پاسخ خانواده‌ی محسن امیراصلانی را نسبت به گزارش حدود ۱۰ روز پیش خود، منتشر کرد. اما این پاسخ را بدون پاسخ نگذاشته و جوابی طولانی‌تر از خود جواب خانواده محسن امیراصلانی ضمیمه کرده که در واقع تایید و تکمیل گزارش قبلی است.
این‌که چرا روزنامه شرق در حالی که یک‌بار این گزارش را تحت عنوان «بازخوانی» منتشر کرده، دوباره در مقام پاسخ و تکرار مطالب خود و رد کامل جوابیه این خانواده داغدار بر می‌آید، واقعا محل سوال است. این اصرار که بازخوانی و گزارش روزنامه‌ی شرق کاملن درست و بر واقعیات استوار است از کجا سرچشمه می‌گیرد؟ با استناد به احکام صادر شده در دادگاه‌های انقلاب اسلامی و توسط قاضی مثل قاضی صلواتی؟
من در این مورد و این‌که قاضی هم‌چون صلواتی که ناقض حقوق بشر است قابل استناد نیست، بعد از همان گزارش اول روزنامه شرق مطلبی کوتاه نوشته بودم. قاضی مثل صلواتی فاقد صلاحیت برای صدور رای است، چه رسد به آن‌که قابل استناد برای چنین پرونده و حکمی باشد.

دیدن این اصرار و این جوابیه و این شکل نوشتن در روزنامه شرق که شبیه آن را در خبرگزاری‌هایی مثل فارس و روزنامه کیهان شاهدش هستیم، به مراتب سخت‌تر است. چرا باید روزنامه‌ی شرق در چنین جایگاهی قرار گیرد؟

من در مطلب قبلی که در مورد بی اعتبار بودن احکام قضایی، از سوی قضاتی مانند صلواتی، نوشته بودم مثال‌هایی زدم. این‌جا هم مثال دیگری می‌زنم از خودم در دادگاه انقلاب. من و وکیلم در شعبه ۱۳ دادگاه انقلاب در طول برگزاری دادگاه‌ام از ۴۲۰ صفحه پرونده دفاع کردیم، اما در دادنامه‌ای که به دست من رسید مبنی بر صدور ۲ سال حکم زندان به اتهام توهین به رهبری، به صفحات ۴۲۱ و ۴۲۲ پرونده اشاره شده بود.
یا در پرونده‌ی دیگرم در ناحیه ۲۱ دادسرای تهران به خاطر نشر اکاذیب در حالی به ۱۰ ماه زندان محکوم شدم که هیچ شاکی خصوصی نداشتم! (توضیح این‌که جرایم مندرج در ماده ۶۹۸ جز با شکایت شاکی خصوصی تعقیب نمی‌شود) اما نه تنها تعقیب و بازداشت شدم، که بابت آن محکوم هم شدم!
پرونده‌سازی، لج‌بازی، اتهام‌زنی، شاهدتراشی، اقدامات خلاف قانون و نادیده گرفتن عدالت از ویژه‌گی‌های بارز و غیر قابل کتمان در دستگاه قضایی ایران و عملکرد قضاتی مثل قاضی صلواتی است. صدها و صدها روزنامه‌نگار و فعال مدنی و… چنین مثال‌های دارند برای بازگو کردن! نادیده انگاشتن این مسایل از سوی روزنامه شرق، تأکیدی غیرمتعارف مثل پاسخ طولانی در مقابل جوابیه خانواده امیراصلانی، بیش‌تر همان بحث سفارشی‌نویسی را تداعی می‌کند، تا پرداختن و روشن شدن حقیقت.
در سمت دیگر و اصلی ماجرا هم نیز لازم است که گفته شود، اعدام محسن امیراصلانی به هر عنوانی، اجرای مجازاتی خشن و بر خلاف موازین حقوق بشر بوده و هست.
ار دیدن جوابیه طولانی روزنامه‌ی شرق دوباره متأسف شدم، اول برای روزنامه‌ی شرق که دوباره مبادرت به این کار کرد و بعد برای خودمان که هنوز شخصی مثل قاضی صلواتی هنوز در میان همه‌ی ما آن‌طور که باید شناخته نشده است. پیش خودم فکر می‌کردم، اگر قاضی مرتضوی هم هنوز بر مسند قضاوت نشسته بود و حکم‌های این‌چنینی صادر می‌کرد، صندلی‌اش باعث می‌شد که هم‌چنان به اشتباه بیافتیم و حتا بر اشتباه اصرار بورزیم و تأییدش کنیم؟!

مدیار

سه سال قبل که آندریاس بریویکِ نروژی در اقدامی تروریستی نزدیک ۸۰ نوجوان و جوان بی‌گناه نروژی را اینجا در نروژ به گلوله بست و جان‌شان گرفت، فضای احساسی و غم‌انگیزِ شدیدی که در جامعه تولید شد هرگز به سمت «بازتولید خشونت» نرفت.
هرگز نشنیدیم اینجا کسی خواستار اعدام وی شده باشد. هیچ گاه نشنیدیم که حتا بازماندگان خواستار اجرای یک مجازات خشن برای وی بشوند. اگر هم چنین چیزی بود (که به نظرم نبود) آن قدر کم بود که به هیچ جایی نرسید و به هیچ عنوان تاثیرگذار نبود. پاسخ دسته جمعی مردم نروژ گل دست گرفتن بود. گفتند که با گل به مبارزه با تروریسم می‌رویم.

این روزها یک پروپاگاندای رسانه‌ای می‌خواهد بگوید که محسن امیراصلانی یک متجاوز به عنف بوده است و حکمی که «قاضی صلواتی» در شعبه ۱۵ دادگاه انفلاب انشاء کرده، صحیح بوده و بر اساس اسناد و شواهد صادر شده است! بله قاضی صلواتی!
پیش از هر چیز باید گفت که محسن امیراصلانی خارج از اتهامات خود انسان بوده است و اعدام او فارغ از هر اتهامی اجرای یک حکم خشن بوده است، حکمی بر خلاف موازین حقوق بشر که سلب «حق حیات» را به هیچ دلیلی و در هیچ جایی برنمی‌تابد. حکمی که سه صفت «بی‌رحمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز» را کنش‌گران حقوق بشر برای آن به کار می‌برند.
آیا آن دسته از کسانی که حکم «قاضی صلواتی» را صحیح می‌شمارند، پیش از هر چیز به اجرای این حکم غیرانسانی اعتراض دارند؟ آیا مخالفتی با اعدام که جزو مجازات‌های خشن و بی‌رحمانه میثاق‌های حقوق بشری است، دارند؟
این پروپاگاندای رسانه‌ای همان روزهای نخست بعد از اعدام محسن امیراصلانی از طرف مسئولین قضایی و رسانه‌های حکومتی آغاز شد و حالا به برخی از منتقدان یا مخالفان حکومت رسیده است! از اولین اشخاصی که این مسأله را عنوان کرد «غلامخسین اسماعیلی» رئیس دادگستری استان تهران و رئیس سابق سازمان زندان‌ها عنوان شد.
شاید باید یادآوری کرد که غلامحسین اسماعیلی همان شخصی است که بعد از ضرب و شتم زندانیان سیاسی بند ۳۵۰ زندان اوین به صدا و سیما آمد آفتاب را در روز روشن انکار کرد!
سوای این‌ها انگار باید خود «قاضی صلواتی» را هم یادآور شد. آیا فراموش شده است که قاضی صلواتی چه کسی است و چه کارنامه‌ی سیاهی در نقض حقوق بشر دارد؟ آیا دادگاه‌های نمایشی بعد از انتخابات ۸۸ فراموش شده که ده‌ها زندانی سیاسی پس از شکنجه و تمرین اعتراف در روزهای قبل در برابر خود این قاضی، مجبور به شرکت در این دادگاه‌ها شدند تا علیه خود و علیه مردمی‌ترین و مسالمت‌آمیزترین اعتراض‌ها حرف بزنند؟ آیا صدها حکم زندان و تبعید و محرومیت او برای زندانیان سیاسی و عقدیتی و مدنی و دانشجویی فراموش شده است؟

من همواره یک مثال روشن از «قاضی صلواتی» در ذهن دارم؛ آرش رحمانی‌پور را. جوانی که چند پیش از انتخابات ۸۸ بازداشت و زندانی شد و مجبور شد که در دادگاه‌های نمایشی بعد از انتخابات اما شرکت کرده و به کار نکرده اعتراف کند! قاضی صلواتی این جوان را اعدام کرد و حکمش هم اجرا شد!
این پروپاگاندای رسانه‌ای که سعی دارد نشان دهد محسن امیراصلانی یک زندانی بوده که به خاطر تجاوز به عنف بوده، دقیقا بر اساس کدام معیار در رای قاضی صلواتی نشانی از عدالت می‌تواند پیدا کند. بر اساس کدام گذشته و بر اساس کدام سابقه می‌تواند بگوید، این که قاضی صلواتی انشاء کرده، بر اساس عدل بوده است؟
حکم‌هایی که در دستگاه قضایی ایران انشاء می‌شود، توسط کسانی که مثل قاضی صلواتی یا قضات دیوان کشور، یا دیگر قضات به ویژه در این مسایل که کارنامه‌ی سیاهی در نقض حقوق انسانی افراد دارند، فاقد اعتبار است. این یک واقعیت است.
این پروپاگاندا در دو سه روز گذشته به روزنامه «شرق» هم رسید. روزنامه شرق در گزارشی مدعی است با یکی از قربانیان محسن امیراصلانی مصاحبه کرده است. نکته‌ی جالب این‌جا است که نام خبرنگاری که مصاحبه را گرفته است،‌ بر خلاف رویه‌ی معمول این روزنامه منتشر نشده است؟ چرا؟
شنیدم که خانواده و نزدیکان محسن امیر اصلانی می‌خواهند، جوابیه‌ای برای این روزنامه بفرستند؟ آیا در روزنامه شرق آن را منتشر می‌کنند؟
و البته شنیدم که طی روزهای آینده روزنامه شرق می‌خواهد دوباره در این مورد گزارشی کار کرده و به قولی سند و مدرک منتشر کند. جدا از این اصرار عجیب، آیا این اسناد و مدارک احتمالی که قرار است منتشر شوند، از سوی منبع مستقل هستند یا از سوی «قوه قضاییه» و «قاضی صلواتی»؟ کاری که پیش‌تر شاهد اجرای آن از سوی خبرگزاری فارس و روزنامه‌ای چون کیهان بودیم، چرا باید در روزنامه شرق کلید بخورد؟ آیا حق است که به چیزی شک شود این میان؟

محسن امیراصلانی هر اتهامی می‌خواهد داشته باشد، برای کسانی که مخالف حکم اعدام هستند، نباید این فرقی کند و فرقی هم ندارد در واقعیت. احساس ناخوش‌آیندی که از این پروپاگاندای رسانه‌ای می‌شود، این است که در جهت تضعیف فعالیت‌های حقوق بشری و روزنامه‌نگاری حقوق بشری گام بر می‌دارد. کاری که به نظرم نه اخلاقی است و نه انسانی.
خانواده‌ای رنج اعدام فرزندش را این روزها به دوش می‌برد، بر رنج‌شان نیافزایم اگر در غم‌شان شریک نیستیم.

مدیار

 این مصاحبه در  مرکز حامیان حقوق بشر  منتشر شده است.

مدیار سمیع‌نژاد

«آخر بهاییت هم دین هست؟ شما فرقه ضاله هستنید، صهیونیست هستید. بهایی اصلن دین نیست. شما تفنگ گرفتید دست‌تان که همه را بکشید. شما اصلن حق ندارید بروید دانشگاه.» این‌ها را علیرضا محجوب نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی در دیدار گروهی از دوطلبان بهایی ورود به دانشگاه می‌گوید که برای پیگیری حق تحصیل‌شان به مجلس مراجعه کردند، داوطلبانی که با وجود قبول شدن در کنکور سراسری هم‌چون دیگر هم کیشان خود از ورود به دانشگاه بازمانده‌اند.

«همان ۱۲ سالی که درس می‌خوانی، یعنی برای دانشگاه داری آماده می‌شوی. طبیعتا هم سال آخر اساسا برای قبولی در کنکور تلاش می‌کنی. مثل بقیه بچه‌های دیگر همه‌ی امیدم به قبولی در کنکور بود و رفتن به دانشگاه.» این‌ها را تارا هوشمند شهروند بهایی ۱۸ ساله‌ در گفت‌وگو با مرکز حامیان حقوق بشر می‌گوید. شهروندی که امکان ادامه‌ی تحصیلات دانشگاهی را به خاطر اعتقاد به دیانت بهایی از دست رفته می‌بیند.

محرومیت از تحصیل اتفاق تازه‌ای برای بهاییان ایران نیست، روندی که پس از انقلاب فرهنگی در ایران دنبال شد و هم‌چنان نیز ادامه دارد. داوطلبین بهائی کنکور سراسری بار دیگر امسال نیز هنگام اعلام نتایج و انتخاب رشته با گزینه‌هایی در سایت سازمان سنجش و آموزش کشور روبه‌رو شدند که به منزله‌ی «محرومیت از تحصیل» است.

دولت روحانی حق تحصیل را فراموش کرد

ادامه‌ی روند محرومیت از تحصیل بهائیان در سال ۹۳ در حالی اتفاق افتاده که حسن روحانی رئیس جمهوری ایران در کارزارهای انتخاباتی خود به حق تحصیل همه شهروندان ایرانی اشاره کرده و قول داده بود مشکل «محرومیت از تحصیل شهروندان ایرانی» را حل کند، تارا هوشمند نیز به حضور دولت جدید امید داشت: «الان ۳۶ سال است که این مشکل برای ما بهایی‌ها دارد پیش می‌آید، برای همه‌ی بزرگ‌ترها و اطرافیان ما این مشکل پیش آمده و من هم با آگاهی از آن در کنکور شرکت کردم، اما وقتی جایی ذکر نکرده بودم که بهایی هستم و رتبه‌ام آمده بود و می‌توانستم انتخاب رشته کنم، طبیعتا امیداور شده بودم و فکر می‌کردم شاید امسال با توجه به حضور دولت جدید بتوانم بروم دانشگاه.»

«شما از طرف وزارت اطلاعات صلاحیت نداری که درس بخوانی»

محرومیت از تحصیل شهروندان بهایی در حالی صورت می‌گیرد که بر خلاف اصل ۱۹ قانون اساسی در بخش حقوق ملت است. بر اساس این اصل: «مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ، نژاد، زبان و مانند این‌ها سبب امتیاز نخواهد بود.»

تارا هوشمند اما از این حقوق مساوی برخوردار نشده است: «من با توجه به نرم‌افزاری که در سایت سازمان سنجش آموزش کشور بود، دیدم می‌توانم انتخاب رشته کنم، وارد شدم و رفتم جلو، اما به جای دانشگاه و کد دانشگاه برایم خط تیره کشیده بودند و به جای نشانی دانشگاه برای من نشانی سازمان سنجش آموزش کشور آمده بود و نوشته بودند که «به آدرس تهران، خیابان کریم‌خان زند، پلاک۲۰۴، سازمان سنجش کشور، طبقه‌ی دوم مراجعه نمایید.». چند روز بعد به سازمان سنجش مراجعه کردم. آن‌جا از حراست تماس گرفتند و گفتم که هوشمند هستم. شخصی که آن طرف خط بود گفت «تارا هستی؟ بیا بالا». وقتی مراجعه کردم گفتند که شما “مشکل داری و صلاحیت نداری و نمی‌توانی در دانشگاه شرکت کنی”. دقیقا آن‌جا معاون آقای نوربخش رئیس سازمان سنجش به من گفتند که “شما از طرف وزارت اطلاعات صلاحیت نداری که درس بخوانی”. معاون آقای نوربخش علنا گفتند که شما هیچ راهی نداری که وارد دانشگاه بشوی. گفتند یک نامه بنویس که من نامه را نوشتم، اما آن را ثبت نکردند. من خیلی پافشاری کردم که نامه‌ام را ثبت کنند. پافشاری من باعث شد با یک رفتار توهین‌آمیز یک شماره‌ی ثبت الکی بدهند و بعد هم گفتند بفرما بیرون. گفته بودند که زنگ بزنم و پیگیری کنم. بعد از آن هر چه تماس گرفتم تلفن اشغال است و امکان تماسی نیست.»

محرومیت از تحصیل به وزارت علوم ربطی ندارد

وزارات علوم که پیش از اعلام نتایج کنکور وزیرش را به خاطر استیضاح در مجلس از دست داد، جای دیگری است که تارا هوشمند و دوستانش که جملگی از ورود به دانشگاه باز مانده‌اند، مراجعه کردند. جایی که به نظر باید مسئولیت پیگیری این مسائل را بر عهده داشته باشد: «جای دیگری که مراجعه کردم وزارت علوم بود. آن‌جا گفتند که به ما ربطی ندارد این مسأله. حالا می‌خواهی یک نامه بنویس. آن‌جا هم نامه نوشتم و ولی باز هم آن‌جا نامه‌ام را ثبت نکردند. ولی گفتند بروی و پیگیری کنی ما می‌دانیم شما چه کسی هستید و پیگیری می‌کنیم. اما بعد که من پیگیری کردم گفتند نامه شما اصلن نیست. گفتند حالا دوباره تماس بگیرید، اما ظاهرا باز نامه ما در وزارت علوم نیست. آن‌جا هم که رفته بودیم اسم افراد و سمت‌ها و بخش را هم ما نگفتند، فقط گفتند که در آن بخش می‌توانی نامه بنویسی و شکایت کنی.»

حسن روحانی بعد از رسیدن به ریاست جمهوری بر اساس قول‌هایی که در کمپین‌های انتخاباتی برای احقاق حقوق اقلیت‌ها داده بود، بخشی را در دولت به عنوان «امور اقوام و اقلیت‌های دینی» ایجاده کرده و علی یونسی وزیر اطلاعات پیشین را به عنوان مشاور عالی خود در این امور قرار داد. تارا هوشمند به منظور پیگیری حقوق خود به ریاست جمهوری مراجعه کرد: «بعد از تمام این مراکز به ریاست جمهوری مراجعه کردیم که آقای یونسی مشاور امور اقلیت‌ها را ببینیم. آن‌جا شماره تلفن ما را گرفتند و گفتند آقا اگر دلشان خواست با شما تماس می‌گیرند که بعید می‌دانم تماسی بگیرند. تا کنون هم که نگرفته‌اند. خیلی مشتاق هستیم که آقای یونسی را ببینیم و صحبت کنیم. جایی دیگر نیست که ما نرفته باشیم. واقعا مرجع دیگری نیست که بتوانیم مراجعه کنیم و جواب بگیریم. این جاهایی هم که رفتیم هیچ اتفاقی نیافتاده تا حالا. همچنان منتظریم که جوابی بگیریم. گر چه ۳۶ سال است که منتظر هستیم و هنوز هیچ جوابی نگرفته‌ایم.»

«شما اصلن حق ندارید بروید دانشگاه»

مجلس شورای اسلامی و نمایندگانی که در آن‌جا به عنوان نماینده مردم بر صندلی نشسته‌اند، مرجع دیگری است که داوطلبین بهایی به آن‌جا مراجعه می‌کنند. یکی از داوطلبین بهایی که به مجلس رفته و نخواست نامش فاش شود به مرکز حامیان حقوق بشر گفت: «به مجلس شورای اسلامی مراجعه کردیم و وقت گرفتیم که یکی از نمایندگان مجلس را ببینیم. طبق وقتی که گرفته بودیم اول وقت نوبت ما بود، اما تا آخر وقت آن‌جا ما را منتظر گذاشتند. همان موقع ورود آن‌ها که باید اجازه می‌دادند داخل شویم، مشکل درست کردند و اجازه نمی‌داند. می‌گفتند مشکل شما اصلا ربطی به این‌جا ندارد و اینجا نباید می‌آمدید و اینجا پیگیری نمی‌شود و به ما ربطی ندارد. که بعد از کلی اصرار ما را راه دادند که البته گذاشتند آخر وقت. حدود ۱۲ ـ ۱۳ نفر بودیم که همه از تحصیل محروم شده بودیم. آخر وقت که شد پدر یکی از دوستان که همراه‌مان بود را صدا کردند و ایشان رفتند صحبت کردند و بعد از چند دقیقه گفتند همه‌ی ما برویم داخل. وقتی وارد شدیم، هیچ سلامی به ما نشد. آقای محجوب نماینده تهران بودند. تا وارد شدیم آقای محجوب شروع کردند با صدای بلند توهین کردن که “آخر بهاییت هم دین هست؟ شما فرقه ضاله هستنید، صهیونیست هستید. بهایی اصلن دین نیست. شما تفنگ گرفتید دست‌تان که همه را بکشید. شما اصلن حق ندارید بروید دانشگاه.»

این داوطلب بهایی که مانند دیگر بهاییان نتوانسته است با وجود قبولی ثبت نام کند در گفت‌وگو با مرکز حامیان حقوق بشر اشاره کرد در هیچ کدام از مراحل ثبت نام دانشگاه «ما هیچ جایی ثبت نکرده بودیم که بهایی هستیم» اما با این وجود آن‌ها به خاطر اعتقاد به دیانت بهایی از تحصیل محروم شده‌اند: «سوال این بود که از کجا فهمیده بودند ما بهایی هستیم. ما حتا در سرشماری هم گزینه سایر ادیان را می‌زنیم. آقای محجوب اما گفتند که اصلا گزینه سایر وجود ندارد. ایشان گفتند که من به سازمان سنجش زنگ زده‌ام و آن‌ها گفته‌اند که شما در ثبت نام ذکر کرده‌اید که بهایی هستید. ما در پاسخ گفتیم که این‌جا اینترنت بدهید ما هم در نت و هم با کارت‌ ورود به جلسه‌مان به شما نشان می دهیم که چنین چیزی نبوده است. که اصلا قبول نکردند و گفتند حرف شما عقلانی نیست. در کل اجازه صحبت به ما ندادند و تنها با چشم‌های بسته داد می‌زدند سر ما. آخر سر هم یک نامه‌ نوشتند و گفتند حالا این نامه را داشته باشید تا ما پیگیری کنیم و خبر ‌دهیم. هر کدام از ما هم تک تک از قبل نامه نوشته بودیم که نامه‌های ما را هم گرفتند و گفتند تماس می‌گیریم. رفتارشان به عنوان یک نماینده مجلس و مردم مناسب نبود. در واقع ما اجازه‌ی صحبت نداشتیم، فقط ایشان صحبت می‌کردند که البته با صدای بلند بود و داد می‌زدند.»

هیچ سازمان و نهادی پاسخ‌گو نیست!

یکی از مشکلات اصلی داوطلبان بهایی که با این مشکلات روبه‌رو هستند این است که مرجعی دقیق و مشخص برای مراجعه پیگیری به آن‌ها معرفی نمی‌شود. در واقع آن‌ها نمی‌دانند که باید به کجا مراجعه کنند. تارا هوشمند در گفت وگو با مرکز حامیان حقوق بشر اشاره کرد که هر کجا که مراجعه کرده‌اند با این مسأله مواجه شدند: «هر جایی که رفتیم به ما گفتند که این مسأله به ما ربطی ندارد. هیچ امیدی در هیچ جایی به ما داده نشد. در وزارت علوم به ما گفتند که اگر می‌توانید رهبری یا رئیس جمهوری را ببینید، اگر بتوانید ممکن است کاری انجام دهند، اگر نه که ما هیچ کاره هستیم. یعنی در واقع ما نمی‌دانیم دست‌مان به کجا بند است یا باید به کجا مراجعه کنیم. خیلی پرسیدم که کجا باید مراجعه کنیم، اما هر جا یک جواب دادند که به ما ربطی ندارد و ما نمی دانیم.»

به نظر وزارت اطلاعات آن‌چنان که در سازمان سنجش آموزش کشور به هوشمند و دیگر داوطلبین بهایی گفته بودند مرجعی که “صلاحیت” وورد به دانشگاه از آن‌جا “استعلام” می‌شود. از تارا هوشمند در خصوص پیگیری از طریق این مرجع پرسیدم که در پاسخ گفت: «در سازمان سنجش به ما گفتند که نامه می‌نویسند به اطلاعات و از آن سوال می کنند و بعد خودشان به ما می‌گویند. من درخواست کردم که به من نامه کتبی بدهند. در وزارت علوم هم پرسیدم که می‌توانم نامه بنویسم به وزارت اطلاعات که آن جا هم گفتند نمی‌توانم جوابی بگیریم از آن‌ها و اصلا ربطی به آن‌ها ندارد. در حالی که در سازمان سنجش به من گفته بودند که وزارت اطلاعات صلاحیت شما را رد کرده است.»

آن‌چه پیش‌تر از این در مورد شهروندان بهایی سابقه داشته این بوده است که کم‌تر کسی از آن‌ها توانسته است وارد دانشگاه شده و تحصیلات عالی را ادامه بدهد، در معدود مواردی که وارد دانشگاه شده‌اند نیز، بعد از ورود حکم اخراج از دانشگاه صادر شده است: «من تا به حالا کسی را از نزدیکان و دوستان‌ام ندیده‌ام که برایش چنین مشکلی پیش آمده باشد و بتواند جواب بگیرید و وارد دانشگاه هم بشود. هستند کسانی که پیگیری زیاد هم کردند و الان حتا زندان هم هستند. تا به حال نشده که ببینم کسی جواب کتبی از مرجعی دریافت کند که بگویند به چه دلیل نتوانسته وارد دانشگاه بشود. فقط یک نفر از دوستان بهاییان را شنیدم که نامه گرفته که در آن نوشته شده مصوبه‌ای هست که شورای انقلاب فرهنگی آن را تصویب کرده و در آن گفته شده که هیچ شهروند بهایی حق ورود به دانشگاه را ندارد و اگر هم کسی در طول تحصیل مشخص بشود که بهایی است باید از دانشگاه اخراج بشود. که در واقع مغایرت کامل دارد با قانون اساسی.»

وجود «مصوبه‌های مخفی» شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد دانشجویان بهایی مسأله‌ای بود که در روزهای گذشته در نامه‌ی ۳۶۰ شهروند بهایی محروم از تحصیل به حسن روحانی رئیس جمهوری ایران مطرح شده بود: «در اغلب موارد بسیاری از مسئولین بلندپایه‌ی وزارت علوم و سازمان سنجش دلیل اصلی ادامه‌ی پروژه‌ی محرومیت از تحصیل بهائیان توسط دولت شما و دولت‌های پیشین را مصوبات مخفی شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام می‌کنند. این درحالی است که شما به عنوان ریاست این شورا توانایی تغییر این مصوبات را دارید. همچنین بسیاری از مسئولین وزارت علوم و سازمان سنجش که در دولت‌های گذشته نقش پررنگی در محرومیت از تحصیل بهائیان و اخراج دانشجویان بهائی از دانشگاه‌ها را داشته‌اند، تحت مدیریت شما همچنان در پست‌های حساس آن وزارتخانه مشغول به فعالیت هستند. باعث تعجب است رئیس جمهوری که به صورت‌های مختلف از پایان‌دادن تبعیض در سطوح آموزشی کشور سخن می‌گوید از حضور این افراد در وزارت علوم آگاهی نداشته باشد و یا از قدرت اجرایی خود در شورای انقلاب فرهنگی بی اطلاع باشد.» {۱}

به عنوان یک شهروند ایرانی حق داریم که تحصیل کنیم

محرومیت از تحصیل شهروندان بهایی علاوه بر این‌که با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مغایرت دارد، به صورت آشکارا مغایر با اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق‌نامه‌ها و پیمان‌های بین المللی است که جمهوری اسلامی خود بدان‌ها متعهد شده است. از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به «میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی» اشاره کرد که حق تحصیل «بدون هیچ نوع تبعیض از حیث نژاد، رنگ، جنس، زبان، مذهب، عقیده سیاسی و یا هر عقیده دیگر یا اصل و منشاء ملی یا اجتماعی، دارایی، نسب یا هر وضعیت دیگر» را به رسمیت شناخته و جمهوری اسلامی نیز با امضای این میثاق بین المللی خود را نسبت به آن متعهد کرده است، اما با این وجود از تعهد به آن برای سال‌های متمادی و در موارد متعددی چشم‌پوشیده است.

آناهیتا اتحادی، نورا ثابت، روحیه صفاجو، درسا دهقانی، شادان شیرازی، سرمد شادابی، نیلوفر مزیدیاز جمله داوطلبین بهایی هستند که در سال جاری از از ورود به دانشگاه محروم شده‌اند.

تارا هوشمند که دوست داشته در دانشگاه در رشته «طراحی صعنتی» درس بخواند در پایان به مرکز حامیان حقوق بشر گفت: «می‌خواهم به مشکل ما رسیدگی کنند، به حرف ما گوش کنند. ما هم شهروند ایرانی هستیم، ما هم انسان هستیم. البته در جایی به ما گفته شد که شما بشر نیستید که حقوق داشته باشید، اما ما بشر هستیم و به عنوان یک انسان و شهروند ایرانی حق داریم که تحصیل کنیم و تحصیلات عالیه داشته باشیم. می خواهم که حق من را به من بدهند. به درخواست من رسیدگی کنند، حداقل یکی از نامه‌های‌ام را ثبت کنند. این کوچک‌ترین خواسته و حق من است که وقتی به یک اداره دولتی مراجعه می‌کنم نامه من را ثبت کنند، اما این حق را هم از من می‌گیرند.»

• لینک در خبرنامه گویا
• لینک در آرمان‌شهر
• لینک در بالاترین

روی پل اورسوند…
شنبه بود و وقتش کم، زود داشت یک‌شنبه می‌شد. کپنهاگ آفتاب نداشت. داخل ایستگاه مرکزی و شلوغ کپنهاگ پر از آدم بود که هر کدام یک سکو برای رفتن انتخاب می‌کرد. ایستگاه مرکزی کپنهاگ آسمان نداشت. سقف آهنی غول پیکری داشت. بلیط مالمو سوئد را گرفتم و داخل راهروی سکوی هشت شدم. وسط راهرو که رسیدم دلم سیگار خواست. پنج دقیقه بیش‌تر وقت نبود. برگشتم پله‌ها را بالا و از ایستگاه خارج شدم. با آرامش سیگارم را کشیدم، وقتی برگشتم به سکوی شماره هشت، درهای قطار مالمو بسته شده بود و قطار آرام آرام دیگر داشت حرکت می‌کرد. لعنتی. لعنتی. چشم‌های‌ام را بستم.
شاید هم سه بار گفتم لعنتی، چشم‌های را باز کردم و خودم را روی صندلی قطار فشار دادم. از پنجره آدم‌هایی را که روی سکوی شماره هشت به قطاری که آرام آرام داشت دُور می‌گرفت نگاه کردم. هنوز دلم سیگار می‌خواست. کاش کشیده بودم. اما خیلی بوی سیگار می‌دادم.
شروع کردم شمردن ایستگاه‌ها، از دیروز که از اسلو حرکت کردم، حتا از دم خانه ایستگاه‌ها را می‌شمردم. چرا تمام نمی‌شدند؟ این ایستگاه‌ها یک جایی باید تمام شوند دیگر؟ هر کدام‌شان هم یک اسمی دارند. قطار می‌رفت، من هم درونش. ایستگاه‌های پشت سر، جا ماندند. بعضی دیگر هم مانده بودند جلو منتظر. گفتم مالمو باید آخرینش باشد. چندتا ایستگاه که رفتم، قطار رسید به پل اورسوند. ایستگاه بعد مالمو بود، قطار رفت پل تمام نشد، پل تمام شد قطار نرفت، من پیاده شدم. قطار، پل، من و همه‌ی مالمو ماندیم و چیز دیگری رفت، از قطار هم تندتر، همه پل‌های تمام نشدنی را تمام کرد. آن‌قدر سریع رفت که حتا ایستگاه‌ها را نمی‌شد شمرد، من را با خودش می‌کشید. فرصت نشد مالمو را خوب ببینم. سریع می‌رفت. می‌رفت و می‌کشید. من را، شاید. رسید جایی که کوه‌هایش خاکستری بودند، برج بلند شهری در میان غبار خاکستری بود و چهره‌ی خاکستری داشت. حتا آدم‌ها خاکستری بودند. روی دیوارهای خاکستری هم شعارهای خاکستری می‌نوشتند و اعتراض‌هاشان هم خاکستری بود.
وقتی رفته بود، من در مالمو بودم. دوست داشتم روی پل اورسوند می‌رفتم. همان‌جایی که قطار می‌رود و پل تمام نمی‌شود، پل تمام می‌شد و قطار نمی‌رفت. بلیط کپنهاگ را که گرفتم، آهنگ برگشت گرفت. آمد درست روی پل همان جا که «رفتن» بین تمام شدن و نشدن، مانده بود، نشست روی سرم. چشم‌هایم‌ را بست. چیزی نوشت و خیس شد و چشم‌هایم را تار کرد. چیزی نوشت شبیه دلتنگی، برای همان جای خاکستری که اولین و آخرین ایستگاه است و این روزها هیچ قطاری من را تا آن‌جا سوار نمی‌کند. سوار هم کند، از روی همه‌ی پل‌های بی سرانجام دنیا رد می‌شود. همه‌ی پل‌ها توی ذهنم شکست. یاد شعر گروس افتادم
نمی‌دانم کدام پل در کجای جهان شکسته است
که هیچ کس به خانه‌اش نمی‌رسد…

مدیار